Lekarz weterynarii, ginekolog – Zdrowie – Warszawa, Poznań, Kraków, Wrocław

-Skuteczność rozpoznawania ND zależy od 4 głównych czynników:

– 1. Pełnego zakresu wiadomości o leku – nauczanie farmakologii na wydziałach lekarskich akademii medycznych powinno obejmować bardziej wyczerpująco te wiadomości o leku, które są konieczne w praktycznej farmakoterapii. Nauczanie farmakologii klinicznej ND powinno zawierać o wiele więcej praktycznych wskazówek, np. umiejętności obserwacji, analizy i postępowania w odniesieniu do ND, a także prewencji i leczenia.

– 2. Na podstawie tego rodzaju wiedzy i umiejętności, przy pomocy farmakologów klinicznych i odpowiednich pracowni w większych jednostkach służby zdrowia, współpracy z krajowym i międzynarodowym systemem monitorowania ND, powinny upowszechniać się metody ułatwiające udowodnienie lub wykluczenie przyczynowości między stosowaniem leku a występowaniem nieoczekiwanych i szkodliwych klinicznych zespołów objawowych. Proste wywiady dotyczące wcześniej stosowanych leków mogą zmniejszyć ryzyko wystąpienia ND (tab. 1.2).

– 3. Wydaje się, że do pełnej charakterystyki farmakoterapeutycznej leku niezbędne jest określanie pełnego zakresu jego działania niepożądanego tak, aby stopień zagrożenia wywołania przez lek zespołów szkodliwych objawów w poszczególnych narządach lub układach był wcześniej znany w kategoriach statystycznych. Określenie swoistego, symptomato- logicznego zakresu ND mogłoby być zalecane jako stały element klinicznego badania leku. Zagadnienie to wyjaśniono na ryc. 1.1 na przykładzie niektórych leków przeciwbólowych.

– 4. Do grupy najważniejszych czynników niezbędnych do prewencji i rozpoznania ND należą dane charakteryzujące fizjologiczne, a zwłaszcza patofizjologiczne reakcje chorego na lek w indywidualnych przypadkach [24],